Nucleair incident

In het dagelijks leven wordt iedereen blootgesteld aan radioactieve stoffen en straling. Ze zijn overal. Zowel vanuit de ruimte als via natuurlijke bronnen op aarde worden we constant een beetje bestraald. Deze lage dosis radioactieve straling is onvermijdelijk. Het risico voor de gezondheid is klein omdat de dosis van straling laag is. Je kan hierover meer informatie vinden op de website van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Of bekijk dit filmpje over blootstelling aan straling in het dagelijks leven. Voor vragen over Jodiumtabletten kan je meer informatie vinden op www.waaromkrijgikjodiumtabletten.nl.

In Zeeland staat een kerncentrale in Borssele met één reactor. Net over de grens, in het Belgische Doel, staat een centrale met enkele reactoren. De kans op een nucleair incident waarbij radioactieve straling vrij kan komen bij de kerncentrales is klein. Nucleaire installaties zijn zeer veilig en voldoen aan steeds strengere internationale eisen. Je kan hier lezen hoe een kerncentrale werkt. De Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (ANVS) houdt toezicht op het functioneren van de kerncentrale in Borssele. Het Federale Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) in België houdt toezicht op het functioneren van de kerncentrale in Doel. Hierbij wordt nauw samengewerkt met Nederland. De processen in een kerncentrale worden dag en nacht bewaakt, zodat in geval van een storing direct wordt ingegrepen. Toch kan er altijd iets misgaan. Een nucleair incident met gevolgen voor de omgeving is nooit helemaal uit te sluiten.

Wanneer radioactieve stoffen dreigen vrij te komen, kan dat gevolgen hebben voor inwoners. Vanaf een bepaalde dosis kunnen deze stoffen schadelijk zijn voor de gezondheid. Om die reden hebben Veiligheidsregio Zeeland, de gemeenten, Provincie en de Rijksoverheid zich voorbereid op een nucleair incident. Er zijn rampbestrijdingsplannen en protocollen vastgesteld om ervoor te zorgen dat er bij een nucleair incident en het vrijkomen van radioactieve stoffen juist wordt gehandeld. De plannen worden regelmatig beoefend en bijgewerkt. Maar ook jij kan je hier op voorbereiden.

Hoe kan ik me voorbereiden?
  • Bedenk waar je heen kunt of wilt, wanneer je moet evacueren. Let op: evacueren is niet altijd de beste maatregel om je tegen straling te beschermen. Volg hierbij het advies van de overheid.
  • Weet hoe je ventilatiegaten in je huis kunt afsluiten.
  • Zorg dat je genoeg spullen en een noodpakket in huis hebt, voor het geval je enige tijd binnen moet blijven.
Wat moet ik doen bij een incident?
  • Blijf binnen of ga naar binnen. Denk ook aan minder zelfredzame buurtgenoten. 
  • Sluit deuren, ramen en alle ventilatie. Bijvoorbeeld een afzuigkap, ontluchtingskoker en muurroosters in douche en toilet.
  • Gebruik en drink gedurende de aangegeven periode geen kraan- en regenwater, geen bladgroenten die gewassen moeten worden of uit eigen tuin komen of moeilijk schoon te maken etenswaren. Gebruik alleen voorverpakte voedingsmiddelen.
  • Houd huisdieren binnen.
  • Leg de  jodiumtabletten alvast klaar (als u ze heeft); neem ze nog niet in, wacht op instructies van de overheid. Het is niet altijd nodig om jodiumtabletten in te nemen.
  • Volg het nieuws en de adviezen van de hulpdiensten. Via het liveblog op deze website, Twitter @VRZ, Facebook Zldveilig en bij een groot incident ook via de calamiteitenzender, lees of hoor je wat er precies aan de hand is en wat je verder moet doen.
Wat doet de overheid bij een incident?

Er zijn meerdere maatregelen die de overheid kan nemen om gezondheidsschade bij een nucleair incident te voorkomen.

  • Er zijn maatregelzones vastgesteld rondom de kerncentrales van Borssele en Doel. Kijk voor meer informatie op de website van de ANVS.
  • De overheid geeft bij een nucleair incident aan wanneer jodiumtabletten ingenomen kunnen worden.
  • De overheid kan overgaan tot evacuatie of inwoners adviseren te schuilen. Bekijk de filmpjes over evacueren of schuilen.
  • Soms worden landbouwmaatregelen opgelegd ter bescherming van de voedselketen. Denk aan een oogst- of slachtverbod, om te voorkomen dat er besmet vlees of groente op de markt komt. Bekijk het filmpje over deze maatregelen.

De maatregelen verschillen per situatie en staan in het Landelijk Crisisplan Straling 

Jodiumtabletten

Bij een nucleair incident kan een radioactieve wolk vrijkomen waar ook radioactief jodium in kan zitten. Dit type jodium kan zich ophopen in de schildklier. Dat verhoogt de kans op het krijgen van schildklierkanker, met name bij mensen tot 40 jaar. Hoe jonger je bent, hoe gevoeliger je schildklier is voor schade door radioactief jodium. Jodiumtabletten bieden bescherming tegen radioactief jodium. De tabletten zijn bedoeld om in te nemen op het moment dat een nucleair incident plaatsvindt. De overheid adviseert je wanneer je dit het beste kunt doen. 

Voor wie zijn jodiumtabletten geschikt? 
Hoe ouder, hoe minder kans je hebt op schildklierkanker door radioactief jodium. 

  • Kinderen tot 18 hebben het meeste kans op schildklierkanker door radioactief jodium. Daarom geldt voor hen het grootste distributiegebied (tot 100 km vanaf een kerncentrale).
  • Mensen tussen de 18 en 40 jaar oud hebben minder kans op schildklierkanker door radioactief jodium. Daarom geldt voor hen een kleiner distributiegebied (de 0-20 kilometerzone).
  • Zwangere vrouwen (alle leeftijden) behoren ook tot de doelgroepen waarvoor jodiumtabletten geschikt zijn. Tijdens een kernongeval kunnen zij jodiumtabletten innemen ter bescherming van hun ongeboren kind.
  • Voor mensen boven de 40 jaar is er geen verhoogd risico op schildklierkanker door blootstelling aan radioactief jodium aangetoond. De kans op bijwerkingen bij het innemen van jodiumtabletten neemt ook toe naarmate mensen ouder zijn.

Wanneer neem je jodiumtabletten in? 
Een jodiumtablet kan je beschermen tegen radioactief jodium en neem je in zodra de overheid hiertoe oproept. Je krijgt de oproep via: radio, televisie, NL-alert en deze website ZeelandVeilig.nl. Let op: neem nooit op eigen initiatief een jodiumtablet in. De tablet beschermt uitsluitend als deze op het juiste moment wordt ingenomen. 

Het advies jodiumtabletten in te nemen, hangt af van de hoeveelheid radioactief jodium dat vrijkomt en van de windrichting. Dit advies kan tegelijk gegeven worden met andere maatregelen die de overheid tijdens een kernongeval kan afkondigen, namelijk: mensen laten schuilen of het evacueren van een bepaald gebied. 

Verspreiding jodiumtabletten
Jodiumtabletten zijn toegestuurd aan de volgende groepen inwoners: 

  • mensen tot en met 40 jaar die binnen de eerste ring (0 tot 20 kilometer hemelsbreed) van een kerncentrale wonen;
  • kinderen tot 18 jaar die 20 tot 100 kilometer van een kerncentrale wonen;
  • zwangere vrouwen die maximaal 100 kilometer van een kerncentrale wonen. 

Geen tabletten
Ben je deze tabletten kwijt of heb je ze niet gehad terwijl je wel in de doelgroep valt? Dan kan je ze afhalen bij de balie van je gemeente. Val je niet binnen de doelgroep, maar wil je toch tabletten in huis hebben? Dan kun je jodiumtabletten kopen bij sommige apotheken en drogisten. Ze zijn ook online te bestellen. Heb je nog tabletten in huis waarvan de houdbaarheidsdatum is verstreken? Lever deze dan in bij een inleverpunt voor medicijnen in je gemeente.

Meer informatie
Meer informatie staat op de website: www.waaromkrijgikjodiumtabletten.nl